کوردستان نێت ٢٠٠٩ - ٢٠١٠

خالید مەحمود ئەحمەد كە ناسراوە بە خالیدی خولەسور لەم دیدارەی (سڤیل)دا لەبەرامبەر پرسی دادگاییكردنی سەرۆك جاش و كۆنە مستەشارەكانی سەردەمی بەعس، كە ئێستا لەلایەن دادگای باڵای تاوانەكان لە بەغدا 258 كەس لەسەر تاوانی ئەنفال داواكراون، پێی وایە وروژاندنی ئەم پرسە بەوەی قاسم ئاغاشەوە دەستێكی سیاسی لەپشتییەوە هەیە و یەكێتی بەرامبەر بەخۆی بە تاوانبار دەزانێ.

سڤیل: پێتوایە لەئێستادا دووبارە باسكردن و وروژاندنی دادگاییكردنی مستەشارەكانی سەردەمی بەعس بۆچی دەگەڕێتەوە؟
خالیدی خولەسور: پێموایە ئەم برادەرانەی ئێرە، هەر چ كاتێك كە فشارێكیان دەكەوێتە سەر، جا ئەگەر لەناوەوە بێت یاخود لەدەرەوە، بۆ داپۆشینی ئەو فشارانە و شتەكانی تریش مەسەلەی دادگاییكردنی مستەشارەكان دەهێننەوە ناوەوە. لەئێستاشدا بردنی نەوت بەقاچاخ و بردنی داهاتی 17% ی حكومەتی عێراق باسێكی گەرمە، بۆیە دادگاییكردنی یەكێكی وەكو قاسم ئاغا یان خالیدی خولەسور یان هەر ناوێكی تر دەهێننەوە بەر باسوخواس، بۆ داپۆشینی هەڵە و كەموكوڕیەكانی خۆیانە.
سڤیل: تاچەند لەگەڵ دادگاییكردنی قاسم ئاغادایت؟
خالیدی خولەسور: لەراستیدا من لە ناوچەی شارەزوور بووم و ئەویش لە ناوچەی كۆیسنجاق بووە، ئاگام لێی نییە، هەروەها من لەسەردەمی ئەنفالیشدا لەسجن بووم، من نازانم ئەو مەسەلەیە تاچەند راست و دروستە، چونكە هیچ مەعلوماتێكم لەسەر نییە، بەڵام بەهەڵسەنگاندنی خۆم هەر جارەو شتێك دەدۆزنەوە، پێموایە وروژاندنی ئەمە دەستێكی سیاسی و بەرنامەیەكی سیاسیی لەپشتەوەیە.
سڤیل: لەساڵی 1992 حكومەت و دەسەڵاتی كوردی لە كەسانی مستەشار خۆش بوون و لێبوردنیان بۆ دەركردن، پێتوانیە پەشیمان بووبنەوە لەو بڕیارە؟
خالیدی خولەسور: من باوەڕم وایە ئەمە نەگبەتی كوردە و ئەوان ئاشتبوونەوەی ماڵی كوردیان راگەیاند، وادەزانم پێویست ناكات هەموو رۆژێك ئەو دەهۆڵە لێبدەنەوە. لەئێستاشدا كۆمپانیایەك یان بابڵێین رێكخراوێكیان دروستكردوە بەناوی چاك، من پێموایە ئەمانە پاك و تەمیزنین لەم وەزعەدا و كۆمەڵێك خەڵكن كە دروستكراون، كە ئیتر نازانم دەستی دەرەكیە، یان ناوەكیە، كە ئەمانەیان دروستكردوە بۆ ئەوەی موشكیلە دروستبكەنەوە. خۆی 468 فەوج هەبووە، یانی 468 عەشیرەت، ئەگەر یەك لەسەر چواری عەشیرەتەكەش لەگەڵ ئەو كەسانەدابن، لەمڕۆدا ئەمانە دروست دەكەیتەوە وەك هێزێك دژی ئەم دەسەڵات و حكومەتە كە خۆت دروستتكردوە، ئەمە ئەوە ناگەیەنێت كە من دیفاع لە موستەشارەكان بكەم، بەڵكو ئەمە گەورەترین غەلەتە. غەلەتی یەكێتی نیشتیمانی كە جاش جاشی دروستكرد، پارتی كرد بە یەكەم هێزی ساحەكە، ئێستا ئەوانەی لەناو پارتیدان هەر ئەو كەسانەنە كە مستەشاربوون و ئەمان دەیان وت جاشن، جا ئەگەر ئەمانە بگیرێن كێ دەمێنێتەوە، نابێ بڵێێ هەر مستەشارەكان، هەموو مستەشارێك هەموو فەجێك دە سریەی هەبووە، هەر سریەیەك دە مەفرەزەی هەبووە، جا ئەگەر وابێت دەبێت هەموو كورد بگیرێت.
سڤیل: گەر داوات لێبكرێت ئامادەیت بچیتە بەردەم دادگا؟ چونكە وابڕیارە لەئایندەیەكی نزیكدا 258 مستەشار لەسەر ئەنفال دادگاییبكرێن؟
خالیدی خولەسور: هەر چ كاتێك دادگا بوو بەدادگای میللەت، لەدادگای حیزب و دز و درۆزن دەرچوو، ئامادەم بچمە بەردەم دادگا، ئەگەر داداگاش داوام نەكات، خۆم دەچمە بەر دەرگاكەی و داوای هەقی خۆم دەكەم، بۆ ئەو تۆمەتانەی كە بۆم دروستكراوە. كورد زۆر ئاگای لە راستییەكان نیە و مێژووی كورد شێوێنراوە، بۆیە ئەوەی هەر ناوی مستەشار بووبێت مردبێت و زیندووبووبێت و پیاوچاك بووبێت و خراپ بووبێت، ئەوان بەلیست ناردویانە. باوەڕناكەم هیچ مستەشارێكیش بچێت بۆ ئەو دادگاییكردنە، باوەڕیشم وانیە هیچ كەسێكیشیان پێ بگیرێت، دەستیش ببەن بۆ هەرمستەشارێك ئەوان دەبنەوە بە مەجموعە خەڵكەكە بەو یاڵەوە، هیچ مستەشارێك ئەمە قبوڵناكات و هەركەسیشیان قبوڵی بكات، ئەوە گەوادە.
سڤیل: لەلایەن ژمارەیەك لە رێكخراوەكانەوە كۆمەڵێك ناو دراوەتە پەرلەمان، ناوی تۆی تێدایە؟
خالیدی خولەسور: نازانم ناوی منی تێدایە یان نا، من خەڵكی شارەزوور دەزانن لەسەردەمی ئەنفالدا سجن بووم، لەساڵی 1988 لە 23ی 3دا من گیرا بووم، خەڵكێك ناوم دەبات یان نا، بەلامەوە هیچ گرنگ نییە.
سڤیل: گەر وەك خۆت ئاماژەی بۆ دەكەیت لەوكاتەدا لەوێ نەبوویت، بۆچی ناوی تۆ دەبرێت؟
خالیدی خولەسور: خەڵكێك هەیە ئەمڕۆ لەدەسەڵاتدایە، من وجودیان بۆ دانانێم ئەوان ئەمڕۆ دەڵێن ئەم پیاوە لەبێدەسەڵاتیدا وجود بۆ ئێمە دانانێت، ئەگەر رۆژێك بكەوێتە سەر دەسەڵات، ئەوە ئێمە چی بین، لایەنێكی دیاریكراو دەیەوێت ناوی من بخاتە ناو ناوانەوە.
سڤیل: چەند جارێك ئاماژەت بۆ ئەوە كردووە بە ئاگاداری یەكێتی نیشتیمانی كارتكردوە، ئەو پەیوەندیت چۆن بووە و لەگەڵ چ كەسێكی ناو یەكێتی بووە؟
خالیدی خولەسور: مەسەلەی من پەیوەندی نەبووە، بەڵكو بەئەمر بووە، چونكە پەیوەندی جیایە و ئەمریش جیایە، كاتێك لەدەرەوە بووم یەكێك بووم لەپێشمەرگە سەرەتاییەكان، یەكێكیش بووم لە ئەندامە كۆنەكانی كۆمەڵە و جێگای بڕوا و متمانەی ئەو حیزبە بووم، من نێردراومەتەوە و كاتێكیش كە نێردراومەتەوە بە ئەمر بووە و هەرچیشم كردووە، هەر بەئەمر بووە و ئەمرەكەش لە مستەوای مەكتەب سیاسی نەهاتوەتە خوارەوە.
سڤیل: بۆچی یەكێتی نیشتیمانی بێدەنگیان هەڵبژاردوە لەبەرانبەر ئەو ئەمرانەیاندا؟
خالیدی خولەسور: ئێمە مێژوومان شێوێنراوە، حیزب ئەمری وڵات دەكات، تا لە حیزبدابیت پیاوی چاكی، ئەگەر زۆر خراپیش بیت، بەڵام لەحیزب نەمایت پیاوی چاكیش بین هەر خراپی، دەبێت ئەو پرسیارە لەوان بكەیت نەك لەمن. پرسیاریان لێبكەن بڵێن تا خالید كتێبەكانی بڵاو نەكردەوە بۆ شكاتتان نەكرد، بۆ ئەو كاتە ئەنفالچی نەبوو، بۆ دوایی بوو بە پیاوخراپ.
سڤیل: لەئێستادا تۆ كەسێكی نزیكی بزوتنەوەی گۆڕانیت، پێتوایە ئەوە هۆكارەكەی بێت؟
خالیدی خولەسور: من نەك نزیكم لەگۆڕان، مەبدەئییەن تازەگەریم تێدایە و حەزم لەگەنجی و گۆڕانە، لەوكاتەی كە من كۆمەڵەبووم ئەوكاتەش حەزم لە گۆڕان و گۆڕانكاری دەكرد. من پێش گۆڕان باسی گۆڕانكاریم كردوە ئەوانیش حەزیان لەوە نییە، من پیاوێكم قسەم دەڕوات و بایەخی هەیە، پیاوێكی درۆزن و ترسنۆك نیم بەمەبدەئەوە پشتیوانی لەگۆڕان دەكەم و هیچ مەبەستێكیشم پێی نییە.
سڤیل: ئەگەر دادگا بانگهێشتی كردیت، بزوتنەوەی گۆران پشتگیری و بەرگریت لێدەكات، گەر نەیانكرد هەڵوێستت چۆن دەبێت؟
خالیدی خولەسور: ئەگەر من پیاوێكی تاوانبار بم، نامەوێت بزوتنەوەی گۆڕان دیفاعم لێ بكات، بەپێچەوانەوە داواكارم هەركەسێك تاوانێكی بەرانبەر میللەت كردبێت، پێویستە دادگایی بكرێت، من پێویستم بە دیفاعی گۆڕان نییە، چونكە خۆم بەپیاوێكی تاوانبار نازانم، یەكێتی نیشتیمانی بەرانبەر بەخۆم بەتاوانبار دەزانم، چونكە هەقیقەتەكان بۆ میللەتەكەم رونناكاتەوە. ئەوان دەیانەوێت مێژووی من پیس بكەن. ئامادەم لەدادگای میللەت لەم دادگایەی ئێستای حیزب بێتاوانی خۆم بسەلمێنم، لە زاخۆوە تاخانەقین هەركەسێك دەڵێت زەرەری مریشكێكی لێداوم، ئامادەم سەیارەیەكی بۆ بكڕمەوە.